بازگشت به 57 یا به 1357؟ – نی ما جوادپور

در این دوران، اردوگاه «اپوزیسیون انقلابی» در صورِ این مدعا می‌دمد که «ایران در بهمن ۱۳۵۷در شرایط مناسبی قرار داشته، و بر این اساس تلاش ایرانیان در راستای انجام و ایجاد انقلاب در آن دوران، اشتباه بوده است». صاحب این قلم، تاکنون در بیش از ۱۰۰۰ صفحه به ارزیابی این مدعا پرداخته، اما در این‌جا بر آن‌ام تا نشان دهم که اکابر و اعاظم این اردوگاه در زمانه‌ی اکنون، با توسل و تمسک به قرائت‌های ایدئولوژیک از آن نوع مدعیات، نشان می‌دهند که در ساحت آگاهی، معتقد و ملتزم به اتخاذ فرآیندی هستند، که فرآورده‌ی آن، نه بازگشت به سال ۱۳۵۷، بلکه حداقل، بازگشت به سال ۵۷ خورشیدی است.

از دوران خلق نمایشنامه‌های مبتنی بر تراژدی در یونان باستان، تا پایان دوران هلنیستی، و پس از آن تا برآمدن مسیحیت، تقابل خیر و شر، نه تنها به مثابه محمل تخیل در راستای خلق آثار هنری، بلکه به مثابه نیروی پیش برنده‌ی «تاریخ»، فهم می‌شد. این دیدگاه آغشته به بنیان‌های اسطوره‌ای – پوئتیکی- مذهبی، آن‌جا و آن‌گاه که در خدمت هگل قرار گرفت، بدل به نظامی نظری شد که با ظاهری «مدرن» در جوار اشجارِ فلسفه و علم و هنر نشست، و چون موریانه با دندان‌هایی از جنس و سنخ اسطوره و پوئتیک و مذهب، از درون، قصد نابودی همان اشجار کرد.نظام نظری مارکسیسم که از صدر تا ذیل آغشته به مبانی ایدئولوژیکِ دوئالیستی و آنتاگونیستی بود، از متن و بطن همین فرآیند تاریخی، در راستای سرنگونیِ آن، سر برون کرد.از نظام نظری افلاطون تا نظام نظری مارکس، با برجسته‌سازی همان مبانی ایدئولوژیکِ دوئالیستی و آنتاگونیستی، این هدف مطرح و پی‌گیری می‌شد که یک سویِ این «دوگانه ها» خیر و سوی دیگر شر است، و باید در راستای هدفِ نابودی اردوگاه شر، و سلطه و سیطره‌ی اردوگاه خیر، از توسل و تمسک به هر وسیله‌ای پروا نکرد. جهان و انسان به آشکارترین شکل ممکن، طعم خونین و مرگ‌بار و ویران‌گر غلبه‌ی این نظام نظری را بر ذهن و ضمیر انسان، در برآمدن دو اردوگاه مارکسیسم و فاشیسم، چشید.

در ادامه، اما اردوگاه مخالفان با آن نظام نظریِ تاریخی، در حالی که مدعی درمان بودند، خود به اصل و اساس همان درد از مواضعی چون «نسبی گرایی» و «پست مدرنیسم» و «آنارشیسم» و «نیهیلیسم» مبتلا شدند. تقابل خیر و شر در زمانه‌ی اکنون، نه از منظر فرآیند مبتنی بر تخیل در راستای خلق آثار هنری، و نه از منظر توضیح یا تبیینِ تاریخِ جهان و انسان، دارای اعتبار و در خورِ اعتنا نیست؛ اما و هزار اما! این نکته هرگز به معنای تأیید و ترویج گسسته‌خردی‌های پست مدرنیستی و آنارشیستی و نیهیلیستی نیست.

در تقابل دو اردوگاه در عرصه‌ی نظر و عمل، که مدعی ناسازگاری با یکدیگر هستند، ابتدا باید به شناختِ جنس و سنخ آن تقابل و ناسازگاری پرداخت، و در ادامه، بر اساس موازین و معاییرِ عقلانیت، به ارزیابی این دو اردوگاه از منظرِ صدق و کذب، یا روایی و ناروایی، یا کارآمدی و ناکارآمدی، در عرصه‌ی نظر، یا در عرصه‌ی عمل پرداخت. بر این اساس، باز هم با تکیه بر تأکیدات سابق، اعلام می‌کنم که درباره آن‌چه در عرصه‌ی اجتماعی ایران به مثابه تقابل اردوگاه «اپوزیسیون انقلابی» و «حکومت انقلابی» می‌گذرد ، با تقابلی مبتنی بر ناسازگاریِ از جنس و سنخ «تضاد» مواجه‌ایم. و در این نوع از تقابل، هرچه طرفین بر اساس طریق معروف و عادت مألوف به «خیر پنداریِ خود» و «شر سازی از رقیب» پردازند، بی‌اعتباریِ نظام نظری و مشی عملی خود را بیشتر بر اهل عقلانیت آشکار خواهند کرد.

اما از آن‌جا که طرفینِ مجادله، می‌دانند که برای پیروزی در میدان «کسب قدرت در عرصه‌ی سیاست»، نیازی به اردوگاه ِخلوتِ اهل عقلانیت در این دیار ندارند، می‌کوشند تا تاریخ را هم‌چنان بر اساس مبانی ایدئولوژیکِ دوئالیستی و آنتاگونیستیِ مبتنی بر تقابل خیر و شر به پیش برند. در حالی که در وادی فقر و فقدِ عقلانیت و آگاهی و کارآمدی، و از منظر ابتلا به ایدئولوژیک اندیشی‌های آلوده به جهل و جنون، اردوگاه «اپوزیسیون انقلابی» چیزی نیست جز روی دیگرِ اردوگاه «حکومت انقلابی».

نی ما جوادپورمجموعه آثار

غـرق در ونـیـز

ساختِ بنا بر ویرانه‌های مبانی

که آشفته تر باد آشفتگی ها

مخلوقات اشرف

بازگشت به جدید

دو حکومت، دو بختیار، دو ترور

خریدِ حمید

تقلید تولید و تولید مقلد

ایران و کاتخونِ شیعه

پیکار با انکار ایران

بی‌شـرف

نی ما جوادپور مجموعه آثار