که آشفته تر باد آشفتگی ها

مجالی حاصل آمد تا گفت و گوی عبدالکریم سروش و مصطفی ملکیان را ذیل عنوان «روشنفکری و حقیقت» به صورت آفلاین گوش کنم.

ورای ورود به وادی بررسی آنچه طرفین درباره ی موضوع گفتند، شاهد بودم که شاهدِ پیش بینی ام درباره عبدالکریم سروش در بازارِ فضای مجازی و علی رووس الاشهاد، تاب مستوری نداشت و برقع از رخ برفکند.

حدود 2 سال پیش از این بود که ایشان در یکی از سخنرانی ها، به وضوح از یافتن آنچه مولوی می گفت در اندیشه ی هایدگر سخن گفت. پس از آن بود که بارها به این نکته اشاره کردم که حضرتش بنا بر مقتضیات زمان و زمانه و زمینه، از تنگنای آراء پیشین به فراخنایی بس سهمگین خواهد گریخت.

دوش شراب ریختی وز بر ما گریختی

بار دگر گرفتمت بار دگر چنان مکن

و ایشان در گفت و گو با مصطفی ملکیان، به وضوح از آن فراخنای سهمگین، رونمایی کرد؛ «پُست مدرنیسم».

تأکید عبدالکریم سروش بر زیست در «جهان پست مدرن»، پرواضح است که از جانب بسیاری از حواریون و هواداران ایشان به معنای اعتقاد و التزام ایشان به تمامی مبانی پست مدرنیسم نخواهد بود، و این نکته ای کاملاً درست است. اما به باور من، اعتقاد و التزام ِ کامل به مبانی پست مدرنیسم، بسیار بهتر و عالمانه تر است از مشی اخیر ایشان. اما چرا؟

«پست مدرنیسم» به عنوان یکی از شوخی های خُنُک در عرصه ی فلسفه و یکی از ایدئولوژی های مبتذل در عرصه ی سیاسی، از آنجا به تعبیر من فراخنای سهمناکی است که مجالی فراهم آورده و می آورد که از منتهی الیه اردوگاه ورشکستگانِ مارکسیست و بلشویست، تا منتهی الیه اهل دیانتِ مدعی ِ علمی و عقلی بودنِ دیانت، توانسته و می توانند، هرگاه و هرجا که اراده کنند، در گریز از تنگنای مدعیاتِ باطلِ سابقِ خود به آن پناه برند.

عبدالکریم سروش، نه در مواجهه ی جاهلانه و شنیعِ عده ای «مبارز سیاسی» در فضای مجازی، بلکه در مواجهه با آراء و دیدگاه ها و انتقاداتِ عالمان در زمانه ی اکنون، سزا و روا بود که با پا سفت کردن در سرزمینِ «شهامت علمی»، آشکارا به خطا بودن برخی از دیدگاه های کلانِ سابق خود اشاره کُنَد، نه آنکه با گریختن به فراخنای سهمگینِ پست مدرنیسم، «رقم مغلطه بر دفتر دانش» بزند.

در میانِ عده ای «مبارز سیاسی» و ذوب شدگان در یک ایدئولوژی، در فضای مجازی، شاید بتوان بیرقِ دعویِ «تعدد و تنوع حقیقت» از موضع پست مدرنیسم را به دوش کشید (که از این تا «نا آشکارگی حقیقت» فاصله فراوان است) اما و هزار اما، در این میان با دم خروسِ «هوالحقِ» مولوی و «فذلکم الله ربکم الحق فماذا بعد الحق الا الضلال» در قرآن چه می توان کرد؟!

سخنانِ بر سبیل ایجاز و اختصارِ مصطفی ملکیان، حتی در مجال همان جلسه مذکور، توانست پرده از بسیاری از آشفتگی های نظری اخیرِ عبدالکریم سروش بردارد. و البته برای اهل خبرت و عبرت؛

اگر هست خیری در آشفتگی هاست

که آشفته تر باد آشفتگی ها

نی ما جوادپورمجموعه آثار

باب‌ها از کدام باب می‌آیند؟

عصای موسی چگونه عصای سلیمان شد

تشیع علوی و تشیع حلبی

مخلوقات اشرف

بازگشت به جدید

دو حکومت، دو بختیار، دو ترور

خریدِ حمید

تقلید تولید و تولید مقلد

ایران و کاتخونِ شیعه

پیکار با انکار ایران

بی‌شـرف

نی ما جوادپور مجموعه آثار