شورای نگهبان و محکِ صلاحیت رئیسی

یک هفته پیش از اعلام رسمی نامزدی آیت الله ابراهیم رئیسی در انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم، سپنتا نیکنام به عنوان یکی از نامزدهای رد صلاحیت شده در انتخابات شورا، چنین گفت « به عنوان یک زرتشتی، به دلیل عدم التزام به اسلام رد صلاحیت شده ام».

این نوع مشی شورای نگهبان طی سالیان اخیر بر اساس «نظارت استصوابی»، عادت مألوف و طریق معروفی ست که دیگر تن به هیچگونه ننگ مستوری و مکتومی نمی دهد.

اما نگارنده ی این سطور، در راستای پرتویی بر حقیقتی افکندن، در اینجا خود را دمی در اردوگاه اعتقادی و سیاسی آیت الله جنتی قرار می دهد.

عنوان اصلی نهادِ تحت سلطه و سیطره ی حدود 30 ساله ی آیت جنتی چنین است؛ «شورای نگهبان قانون اساسی».

در اصل سیزدهم همین قانون اساسی، زرتشتیان یکی از سه اقلیتی هستند «که‏ در حدود قانون‏ در انجام‏ مراسم‏ دینی‏ خود آزادند و در احوال‏ شخصیه‏ و تعلیمات‏ دینی‏ بر طبق‏ آیین‏ خود عمل‏ می کنند».

بدون تردید مستمسک شورای نگهبان برای تأیید نوع مواجهه ی اخیر – و مواجهه ی سالیان گذشته – با امثال سپنتا نیکنام، این است که «بر اساس نص صریح قانون اساسی، زرتشتیان در حدود قانون در مراسم دینی و احوال شخصیه و تعلیمات دینی دارای آزادی هستند، نه در اداره امور شهر و کشور».*

صاحب این قلم، باز هم بر همان مبنای مذکور، خود را در اردوگاه آیت الله جنتی قرار می دهد.

اما همانگونه که اشاره شد، یک هفته پس از ماجرای ردصلاحیت سپنتا نیکنام، آیت الله رئیسی به عنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم اعلام حضور کرد و در بخشی از بیانیه رسمی خود چنین نوشت « ملت ایران، زنان و مردان، با قومیت های مختلف، با زبان های متنوع و با سلایق و باورهای فرهنگی و سیاسی متفاوت، باید به یک نسبت به دولت احساس تعلق کنند و «ایرانی بودن» برای تضمین همه حقوق شهروندی آنها کفایت کند».

آیت الله جنتی و سایر فقها و حقوقدانان شورای نگهبان قانون اساسی، اینک در میزانِ اعتبارسنجیِ تاریخ، در برابر این سخنان آیت الله رئیسی قرار دارند که به وضوح برخلاف نصِ صریحِ همان قانون اساسی است که ایشان مدعی نگهبانی از آن هستند و در همین زمینه ادای سوگند نیز کرده اند.

بر اساس نص صریح همان قانون اساسی (اصل دوازدهم و سیزدهم و چهاردهم و …) هرگز این مدعای آیت الله رئیسی بهره ای از اعتبار نداشته و ندارد که «ایرانی بودن برای تضمین همه حقوق شهروندی مردم ایران کفایت می کند».

بنابراین، اینک ماییم و شورای نگهبانِ قانون اساسی و یک نامزد انتخاباتِ ریاست جمهوری که آشکارا عدم التزام نظری و عملی خود به قانون اساسی را در بیانیه ای رسمی اعلام کرده است.

اگر آیت الله جنتی و سایر همقطارانش در شورای نگهبان قانون اساسی، ذره ای بهره ای از صداقت و التزام عملی به همان مشی مبتنی بر «نظارت استصوابی» داشته باشند، با استناد به همین بخش از بیانیه رسمی آیت الله رئیسی باید وی را ردصلاحیت کنند.

اما خواهیم دید و در تاریخ ثبت خواهد شد که هرگز چنین نخواهند کرد و معنا و مبنای این مسئله چیزی جز این نیست که؛ اگرچه نگارنده ی این سطور سال ها آشکارا به انتقاد از اصل و اساسِ «نظارت استصوابی» پرداخته و می پردازد، اما آنچه بر صحنه ی واقعیات ملموس و مشهود در ظل و ذیل نظام جمهوری اسلامی می گذرد نشان از این دارد که حضراتِ بر دوش دارنده ی عَلَمِ «نظارت استصوابی»، حتی در راستای اجرای دقیق و عادلانه ی همین مورد نیز بهره ای از صداقت و شجاعت ندارند.

می فرمایید و می فرمایند که چنین نیست؟ پس؛ این شما و این محکِ «نظارت استصوابی شورای نگهبان» در مورد آیت الله رئیسی در انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم.

رئیسی به وضوح در بیانیه ی مذکور پا در سرزمین این مدعا سفت کرده که اگر یک «ایرانی بهایی» یا «ایرانی مسلمان اهل سنت» یا «ایرانی یهودی» یا «ایرانی مسیحی» یا… عزم این نماید که برای نمونه، رئیس جمهور ایران شود، کاملاً دارای این امکانات و حقوق خواهد بود.

آیا شورای نگهبان قانون اساسی این مدعا را بر خلاف نص صریح همان قانون اساسی نمی داند؟

اگر نمی داند، پس چرا در عمل، آن مدعای رئیسی طی 40 سال اخیر جایی و پایی در عالم واقعیات ملموس و مشهود نداشته است؟ و چرا شورای نگهبان قانون اساسی تمامی این «شهروندان ایران» را که طالب این بخش از «حق شهروندی» خود بوده و هستند، ردصلاحیت کرده؟ این یعنی؛ عمل شورای نگهبان قانون اساسی بر خلاف قانون اساسی.

اگر می داند، پس چرا در عمل، این نامزد انتخابات ریاست جمهوری را که آشکارا مدعیِ التزام به مشیِ برخلاف نص صریح قانون اساسی است، ردصلاحیت نمی کند؟ و این یعنی؛ عمل شورای نگهبان بر خلاف «نظارت استصوابی».

کارنامه ی شورای نگهبان قانون اساسی طی حدود سه دهه اخیر، آنگونه بوده که در زمانه ی اکنون، برای سنجش عیارِ شهروندان ایرانی، از هر طرف نرفته به بن بست می رسد.

اما در این زمانه عسرت مس مرا

ترسم به اشتباه بسنجد عیار تو

از هر طرف نرفته به بن بست می رسیم

نفرین به روزگار من و روزگار تو

…

* نظر به این نکته داریم که در انتخابات شورای شهر و روستا، ماجرای بررسی صلاحیت ها از نوع و لون دیگری است. اما این نکته نیز دور از نظر نیست که همان مشی نیز درباره ی موردِ سپنتا نیکنام، آشکارا مورد تأیید امثال آیت الله جنتی است.

نی ما جوادپورمجموعه آثار

شورشِ هویت طلبان

زنده باد اصلاحات

سدِ جهل بر رودِ روان

مخلوقات اشرف

بازگشت به جدید

دو حکومت، دو بختیار، دو ترور

خریدِ حمید

تقلید تولید و تولید مقلد

ایران و کاتخونِ شیعه

پیکار با انکار ایران

بی‌شـرف

نی ما جوادپور مجموعه آثار