در ستایش سیاست و ثروت – نی ما جوادپور

در “فرهنگ عمومی” این دیار از همیشه تا هنوز هرآنچه اوصاف مذموم و ناپسند، همواره نصیب ِ اهالی سیاست و ثروتمندان بوده.

و شگفتا در حالی که ضعف و فقر نیز همواره هردو مکروه و مذموم و ناپسند بشمار رفته اند اما در عین حال اصحاب سیاست و ارباب ِ قدرت (به منزله حکومت و آمریت مبتنی بر قانون حتی) و ثروتمندان در عین حال شایسته تمامی آن اوصاف ناپسند و ناروا بوده اند.

سنگ تاملی بر مرداب ِ جمرات ِ جهل جماعت افکنید تا با برخاستن بانگ غوکان ِ غفلت عمق این مرداب را دریابید.

تاریخی پس ِ پشت نهاده ایم و در زمانه ای روزگار می گذرانیم که “همه کس طالب یارند،چه هشیار و چه مست” اما در عین حال “وصل یار” ذنب لایغفر و موجب ِ توهین و تهمت و طعن و طرد است.

“فقر” و “زیردستی و زبونی” ناپسند و قبیح است اما در عین حال “ثروتمندان” و “قدرتمندان” ناپسندترین و قبیح ترین موجودات عالم !

سالها کوشیده و زین پس نیز – به شرط حیات – خواهم کوشید تا بر سبیل استناد و استدلال نشان دهم که نه تنها تمنا ، کسب ، حفظ و بسط ِ “ثروت” و “قدرت در عرصه سیاست” مذموم و ناپسند نیست بلکه ناشی از خاستگاه انسانیت و حاکی از جایگاه انسان در نظام عالم است.

و البته گامی بر سبیل استدلال فراتر نیز نهاده و بر این باورم که “سیاستمداران” و “ثروتمندان” به ضمیمه ی قیودی که لازمه ی هر انسان در دیگر موقعیت ها نیز است، از قضا از سلامت و سعادت بیشتری در سلوک انسانی برخوردارند.

اگر سیاستمداری را ملامت کنیم از این جهت و بدین سبب که در پی کسب “قدرت” و یا ثروتمندی را شماتت کنیم که در پی کسب “ثروت” است، پرسش این است که ؛ آیا می توان نشان داد که این دو تمنا، ناقض و نافی انسانیت و حتی اخلاق است؟

و دیگر پرسش اینکه ؛ آیا این را نیز می توان بر سبیل استدلال نشان داد که آنان که در طلب و تمنای قدرت و ثروت نیستند، بیش از طالبان این دو مورد، بهره مند از جوهر انسانیت و گوهر اخلاق هستند؟

پاسخ این است که ؛ هرگز !

اما در اینجا می خواهم آینه ی یکی از همین “اهالی سیاست و ثروت” را در برابر آینه ی قلبهای شما بگذارم و از فخر به انسانیت ابدیتی بسازم.

کسی که سر بر سجده ی استبداد ننهاد و سبحه ستم به دست نگرفت…

کسی که صداقت را رهسپار سیاست کرد اما شرافت را شرمسار خیانت، نه …

کسی که بهره برداری از قدرت را در مکتب انسانیت و اندوختن ثروت را در مکتب جود و جوانمردی آموخته بود.

کسی که گرچه سرانجام سر به تیغ ارباب هوس سپرد، اما هرگز هستی دیگران را پامال ِ هوسهای خود نکرد.

از ” سر تامس مور” سخن می گویم و زین پس از او برای شما فراوان خواهم گفت و نوشت.

سخن گفتن از “تامس مور” بدون اشارتی به “هنری هشتم” ناتمام است.

آنچه “هنری هشتم” در تاریخ مسیحیت و البته انگلستان تنها به علت ازدواج ( سزاوارتر آنکه بگویم همخوابگی) با زنان کرد، خود از چندین جهت بسیار در خور توجه و تامل است.

و مگر نه آنکه در “ایران” نیز کسی چون “سلطان محمد خدابنده” به نوع و لونی دیگر در ظاهر، اما مشابه در جوف ماجرا، همان کرده بود در رابطه با اسلام و حاکمیت که “هنری هشتم” کرد با مسیحیت و حاکمیت …

فیلم “مردی برای تمام فصول” به کارگردانی “فرد زینمان” و بازی درخشان ” پل اسکوفیلد ” را درباره زندگی “تامس مور” ببینید.

در این فیلم ” تامس مور” را نه تنها در جایگاه یک سیاستمدار بلکه در مقام “پدر” و “همسری” می بینیم که از یک سو دل در گرو ایمان به مسیحیت دارد و از دیگر سو همان دل در گرو آبادی میهن و آزادی هم میهنانش …

اما ریشه ی این دل را چو دریابیم کجاست جز در خاک ِ خانواده ؟

ببینید صحنه ی ملاقات دختر و همسر را با “پدر” در چهاردیوار تنگ ِ زندان …

“تامس مور” است و 4 دیوار ِ سخت و سترگی که او را در بر گرفته اند و او در همان احوال تمنایش تنها دو چیز است ؛

1: داشتن کتاب 2: دیدار خانواده

با چشمان تامل و تدبر بنگرید به آنچه در محبس به دخترش می گوید درباره ی اهمیت وفاداری به سوگند …

و با همان چشمان ببینید و با گوش جان بشنوید آنچه را در صحنه ی دادگاه پس از آن “شهادت دروغ” خطاب به “ریچارد” می گوید درباره ی “فروختن روح انسان” …

و مگر نه آنکه این سخن “تامس مور” همان فرمایش گهربار مسیح است که ؛

“چه فایده که آدمی روح خود را ببازد اما دنیایی را ببرد”.

و جان آمیخته به چنین باوری ست که مرعوب و مغلوب هیچگونه تهدید و تطمیع نمی شود و هم اوست که از “صدراعظمی انگلستان” بر سبیل سهولت می گذرد اما از “روح پاک” خود ؛ هرگز ! حتی به قیمت پرواز روح از تن در محبس محتسبان و در مجلس رقص ِ تیغ ِ میرغضبان …

“تامس مور” آنگاه که با تهدید گردانندگان دادگاه مبنی بر نزدیک بودن مرگ مواجه می شود، در برابر این تهدید این حقیقت را قرار می دهد که ؛ این مرگ برای همه ی ماست، حتی پادشاه …

و البته که چنین است، اما مگر نه آنکه “هر کس آنگونه می میرد که زندگی می کند” ؟

زندگی ِ زیبای “تامس مور” مرگی برای او رقم زد که هرچند در ظاهر اوج تراژدی بود اما قرنها پس از او اگر انسانیت را هنوز اعتبار و افتخاری در بساط باشد، بدون تردید آن را مدیون و مرهون امثال ” تامس مور” است…

و بر همین نهج “زندگی” نیز اگر هنوز نشانی از سربلندی بر سینه دارد، این نشان را از دستان ِ “مرگ ِ پاک” امثال “تامس مور” دریافت کرده است …

در مسلخ عشق جز نکو را نکشند

روبه صفتان زشت خو را نکشند

گر عاشق صادقی ز کشتن مگریز

مردار بود هر آنکه او را نکشند

نی ما جوادپورمجموعه آثار

برای او یا به عشق او ؟

فرزندان ِ آسیب ؛ مادران ِ خطر

یکی کمه ، دوتا زیاده

مخلوقات اشرف

بازگشت به جدید

دو حکومت، دو بختیار، دو ترور

خریدِ حمید

تقلید تولید و تولید مقلد

ایران و کاتخونِ شیعه

پیکار با انکار ایران

بی‌شـرف

نی ما جوادپور مجموعه آثار